Młynarstwo w Kryłowie ma kilkusetletnią tradycję. Jednym z młynów był obiekt umiejscowiony nad Bugiem, nieopodal pałacu, przy drodze do Gołębia (Hołubia). Odnalezione ostatnio zdjęcie z 1917 roku zachęca do przybliżenia jego historii.

Młyn widoczny jest na austriackiej mapie von Miega z 1784 roku. Szczegółowo opisany w inwentarzu z 1837 roku. W aktach notariusza Celejowskiego z lat trzydziestych XIX wieku występują sprawy między właścicielką Kryłowa Chrząnowską a dzierżawcą młyna Brandem, kryłowskim Żydem. Ów Brand nie wywiązywał się z umowy, twierdząc, że młyn nie przynosi dochodu.

W 1936 roku budynek dawnego młyna nabył Pan Józef Rosołowski.

W drugiej połowie XX wieku prof. Wiktor Zin ze studentami Politechniki Krakowskiej inwentaryzował ten obiekt, ze względu na jego wyjątkowość.

Fragment inwentarza z 1837 roku:

„Młyn wodny, pływak zwany na rzece Bugu, na promie z tarcic w słupy zabudowany, gontami kryty, maiący długości łokci dwadzieścia dwa, szerokości łokci dwanaście, wysokości od dna promu łokci sześć, na dwa koła, na zawadzce wsparte, mielący, wchodzi się do niego drzwiami na zawiasach żelaznych z wrzeciążem, haczykiem i szkoblami, w środku podłoga z tarcic nad promem na belkach ułożona, pudów dwa, na których kamieni z koszami trzy - dwa koła palczaste cywiowe i koło małe ieden kamień obracaiące - drzwi na zawiasach żelaznych do zawadki wychodzących dwoie.

Przy tem młynie chałupka drewniana w słupy zabudowana, pruskim murem opatrzona, gontami kryta, z kominem murowanym na dach wyprowadzonym, stara zdezelowana, w którey iedna izba i komórka.”

Inny opis znajdujemy w Hipotece Dóbr Kryłów.

Jedną z ostatnich sprzedawanych działek w dobrach kryłowskich był plac

z budynkiem „dawnego młyna” nad Bugiem. Nabywcą był pan Józef Rosołowski.

W zachowanej umowie kupna - sprzedaży czytamy:

„W dniu 30 czerwca 1936 roku w Kryłowie, pomiędzy inż. Mieczysławem Ustaszewskim, działającym w imieniu i na rzecz Romana Horodyskiego, Władysława Horodyskiego i Teresy Szaszkiewiczowej na zasadzie ich plenipotencji, zeznanej przed Notariuszem K.Grymińskim w Warszawie dnia 12 lipca 1929 roku.....z jednej strony a Józefem Rosołowskim, zamieszkałym w Pukarzowie, gm Rachanie, pow. tomaszowskiego, z drugiej strony - zawarta została umowa przyrzeczenia kupna-sprzedaży treści następującej:

1/ inż. Mieczysław Ustaszewski imieniem swych mocodawców przyrzeka sprzedać Józefowi Rosołowskiemu z majątku Kryłów, a mianowicie z działki Nr.1-wg planu sporządzonego przez mierniczego przysięgłego O. Dengla w 1925 roku, - plac o powierzchni około 150 /sto pięćdziesiąt/ metrów kwadratowych, znajdujący się pod budynkiem, „Młynem” zwanym, przy drodze z Prehoryłego /i Hołubia/ do Kryłowa, i mający wymiary: ok. 16m /szesnaście metrów/ długości na 9,4m /dziewięć i cztery metra/ szerokości - w prostokącie....... 2/ cena kupna-sprzedaży wyżej opisanego placu o pow. ok. 150 metr. kwadr. pomiędzy stronami umówiona i ustalona została na zł 200 /dwieście złotych/........

15/ sprzedający, inż. Mieczysław Ustaszewski, oświadcza, że znajdujący się na omawianym placu dom mieszkalny, drewniany, na murowanych piwnicach-komórkach, z sionką, wszystko w stanie użytkowym i prawnym, w jakim jest obecnie, stanowi własność Józefa Rosołowskiego na skutek nabycia tego domu od sprzedającego za sumę złotych 300.-/trzysta/ z zastrzeżeniami, które nabywca do wiadomości przyjął i wykonać ściśle zobowiązuje się, a mianowicie, że:

a/ w domu tym nie może być urządzony żaden zakład przemysłowo - fabryczny,

b/ że dom ten nie może być przez nabywcę nikomu - bez specjalnej zgody ze strony sprzedającego odstąpiony lub sprzedany na rozbiórkę.....”

Przygotował Henryk Żurawski