Szkoła Elementarna w Kryłowie - rok 1819


"... my niżej podpisani Mieszkańcy Miasta Dziedzicznego Kryłowa, ... ... chcąc w potomkach naszych widzieć Miasteczko Kryłów oświeceńsze, a za tym od nas szczęśliwsze..."

    Cytat pochodzi z deklaracji mieszkańców Kryłowa z 1819 roku w sprawie utworzenia w mieście szkoły elementarnej.

Szkolnictwo kryłowskie ma bogatą tradycję. Coraz więcej wiemy o tej dziedzinie życia i z każdym nowym dokumentem dowiadujemy się więcej.

W aktach miasta Kryłowa odnajdujemy zapiski o szkołach. Dokument z 1616 roku mówi o placu obok szkoły. Możemy wnioskować, że chodzi tutaj o Gimnazjum Kalwińskie.

Inne dokumenty mówią o placach przy szkole żydowskiej. W XVIII wieku jest mowa o bakałarzu. Z końca XVIII wieku pochodzi umowa zawarta miedzy Erazmem Rotszewiczem Płotnickim a mieszczanami kryłowskimi na naukę dzieci.

Pamiatne Kniżki z lat 1870-1914 pokazują kryłowskie szkolnictwo w czasie zaboru rosyjskiego, po powstaniu styczniowym.

O szkole w okresie międzywojennym mamy obszerną pisemną relację Michała Karowicza.

Z kolei Ryszard Wieczorek w "Rysie historycznym szkolnictwa w Kryłowie" zawarł szczegółowe informacje od pierwszej wojny światowej po pierwszą dekadę XXI wieku.

Pierwsza połowa XIX wieku była do tej pory mało znana. Nowe światło rzuca cytowany wyżej we fragmencie dokument z 1819 roku.

To deklaracja w sprawie założenia szkoły elementarnej. Dokument przechowywany w AGAD w Warszawie.

Mieszkańcy Kryłowa deklarują utrzymanie profesora z kwartalnym rozliczeniem za nauczanie..

"...złożyć składkę Złotych Polskich Trzysta i zboża twardego, to jest w jęczmieniu, życie i tatarce korcy trzydzieści..."

Mieszkanie i opał dla profesora pozostawały w gestii dziedzica Kryłowa Józefa Chrząnowskiego.

Dodatkowo, poza mieszczanami dobrowolne deklaracje finansowe złożyli:

Dziedzic Kryłowa Józef Chrząnowski,

Burmistrz miasta Kryłowa Kalicki,

Proboszcz parafii rzymskokatolickiej ks. Teodor Skórski,

Proboszcz parafii unickiej ks. Onufry Sierociński.

Szkoła Elementarna w Kryłowie funkcjonowała przez kilkadziesiąt lat. W księgach metrykalnych parafii rzymskokatolickiej z lat dwudziestych XIX wieku wymieniany jest nauczyciel tejże szkoły. Opis statystyczny miasta Kryłowa z 1860 roku wymienia szkołę o której mowa.

Skany dokumentu pozwalają poznać nazwiska mieszkańców Kryłowa z tamtego okresu:

                   


Przygotował Henryk Żurawski