Ochotnicza Straż Pożarna

____________________________________________________________________________________________

O tym, jakie skarby z naszej historii kryją się w naszych domach możemy dowiedzieć się na przykładzie dokumentów związanych z działalnością kryłowskiego kina.

Dwie teki starych dokumentów odkrył na strychu swojego domu nasz kolega Jarosław Chachuła. Dotyczą Ochotniczej Straży Pożarnej w Kryłowie i jej działań w sferze kultury. W latach sześćdziesiątych XX wieku kina funkcjonowały w trzech grupach.

Do pierwszej możemy zaliczyć kina stacjonarne w ośrodkach miejskich. W dużych miastach były to odrębne placówki kulturalne.

W mniejszych miastach kina często funkcjonowały w jednym obiekcie z domem kultury.

Drugą grupę stanowiły kina objazdowe. Działały w okresie letnim, przy sprzyjającej pogodzie. Projekcje filmów odbywały się na świeżym powietrzu.

Trzecią grupę stanowiły tzw. kina związkowe. Funkcjonowały w małych miejscowościach, ale z prężnie działającymi organizacjami. Do takich należało w tamtym czasie także OSP w Kryłowie.

Działalność kina związkowego polegała na projekcji filmów w przeznaczonych do tego celu budynkach. Filmy „krążyły” po Polsce, czyli były przekazywane od jednego kina do kolejnego z tej grupy za pomocą poczty. Całością sterowała instytucja która nosiła nazwę Centrala Wynajmu Filmów, podległa Ministerstwu Kultury i Sztuki. W Centrali Wynajmu Filmów na szczeblu wojewódzkim ustalano tzw. Terminarz filmowy, który określał jakie filmy trafią do danego kina, skąd przybędą i dokąd należy je odesłać po projekcji.

Na działalność kina związkowego wymagana była zgoda Ministerstwa Kultury i Sztuki. Kinooperatorem mogła być wyłącznie osoba, która miała ukończony odpowiedni kurs do obsługi urządzeń kinowych.

Zachowany zbiór dokumentów kryłowskiego kina pozwala nam na pełne poznanie jego działalności.

Pan Ostaszewski w dniu 17 stycznia 1967 roku odebrał w Ministerstwie Kultury i Sztuki zezwolenie na prowadzenie kina.

a Ochotniczą Strażą Pożarną w Kryłowie, podpisaną w Lublinie 2 lutego 1967 roku. OSP reprezentowali Prezes Ostaszewski Józef i Naczelnik Wach Antoni.

3 marca 1964 roku na obsługiwania aparatów do wyświetlanie filmów wydanego dla Kazimierza Szafrana.

Kolejną grupę tworzą dokumenty związane z bieżącą działalnością kina. Tutaj mamy do czynienia z dwoma osobami: kierownikiem kina, którym był Józef Chachuła oraz kinooperatorem Kazimierzem Szafranem. Zachowały się:

- Delegacje Józefa Chachuły z wyjazdów do Lublina celem „Planowania filmów” na kolejne kwartały w CWF.

- Pobory dla kineoperatora Kazimierza Szafrana, które kształtowały się na poziomie 20 % od utargu.

- Korespondencja między Centralą Wynajmu Filmów a kierownikiem kina w Kryłowie na temat zwrotu filmów, inwentaryzacji, cen biletów czy chociażby prośby o dodatkowe filmy na okres świąteczny.

W tym miejscu należy dodać, że w obiegu księgowym oprócz dokumentów takich jak: delegacje, faktury, rachunki, kasa przyjmie, kasa wypłaci funkcjonowały oświadczenia o wydatkowaniu na określony cel, potwierdzone przez prezesa, naczelnika czy skarbnika OSP. Były one w całości honorowane.

Ciekawym zbiorem są dokumenty związane z repertuarem kina i oglądalnością filmów. To terminarze i raporty kinowe.

Centrala Wynajmu Filmów rozsyłała terminarz w którym podane były dane: z jakiej miejscowości film nadejdzie, termin projekcji w kryłowskim kinie, tytuł filmu, czyjej produkcji, metraż, od ilu lat dozwolony oraz wskazanie kina do którego należy odesłać film.

Z zachowanych terminarzy wiemy, że od kwietnia 1967 roku do 20 sierpnia 1968 roku filmy nadchodziły z Żwiartowa. Później z Siewierza. Przez cały czas funkcjonowania kina filmy po emisji odsyłane były do Gdeszyna. Oprócz filmów wyświetlano także dodatki. Niżej podajemy przykładowy repertuar na lipiec 1968 roku:

Były także terminarze dla dzieci. Repertuar na czwarty kwartał wymienia filmy: "Samolub", "Wilk morski", Czapka niewidka", "Bocian i Żaba", "Sprytny koziołek", "Niesforny kotek".

Kino związkowe miało obowiązek prowadzenia pełnej statystyki z oglądalności filmów. Za każdy miesiąc był tworzony raport, przesyłany do CWF w Lublinie. Raport zawierał: liczbę seansów, ilość sprzedanych biletów ulgowych i normalnych, wpływ gotówki, tytuł filmu, kraj produkcji.

Czytając raporty miesięczne możemy dowiedzieć się jakie filmy w tamtym czasie cieszyły się największą oglądalnością. Do nich zaliczamy: "Pieczone gołąbki", "Don Gabryel", "Ślepy pelikan", "Ballada o Burmistrzu", "Nieznany", "Złodziej samochodów", "Przepustka na ląd", "Giuseppe w Warszawie".

Raporty to także zestawienie oglądalności. Nie są kompletne, ale i tak dają obraz popularności kryłowskiego kina.

Zbiór dokumentów nie jest kompletny. Z tego też powodu nie możemy określić daty zakończenia działalności kina.

Funkcjonowanie kina pokazuje zaangażowanie członków OSP w działalność kulturalną. W skali kraju takich miejscowości jak Kryłów, gdzie prowadzono kino związkowe nie było zbyt dużo.
Tym bardziej członkowie OSP z tamtych lat zasługują na pamięć.

______________________________________________________________________________

Oprac. H. Żurawski

Poświęcenie strażackiej motopompy

Archiwum Ochotniczej Straży Pożarnej w Kryłowie w swoich zbiorach posiada wiele ciekawych dokumentów, których lektura przybliża nam kilkudziesięcioletnią pracę tej organizacji. Na uwagę zasługuje wydarzenie z 1958 roku. Zakupiono wtedy motopompę strażacką a OSP zorganizowała z tej okazji uroczystość jej poświęcenia.

Niżej sprawozdanie Zarządu OSP cytowane w całości:

Ochotnicza Kryłów dnia 29.I.1958 r.

Straż Pożarna

Kryłów

Komendy Powiatowej Straży Pożarnej

w Hrubieszowie

Sprawozdanie

Ochotnicza Straż Pożarna w Kryłowie melduje, że w dniu 26.I.1958 r. na uroczystości poświęcenia i uczczenia motopompy, która dostała nazwę JUTRZENKA zebraliśmy od Kumów 1930 zł.,
bez żadnych kosztów wydatkowania.

W związku z tym odbyła się wielka zabawa taneczna z bufetem. Z biletów otrzymaliśmy 1155 zł oraz z bufetu 1500 zł. Wydatki były jak: orkiestra 500 zł, kolacja orkiestry 210 zł.
Razem orkiestra wzięła 710 zł.

Po stronie dochodów mamy 4797 zł wraz z szatnią 212 zł. Po stronie wydatków związanych z uroczystością mamy 750 zł. Pozostało w kasie a to na książeczce PKO 4037 zł.
Pozostałość pieniędzy przeznaczamy na remont Remizy.

Sprawozdanie z odbytej zabawy i bufetu.

Zabawa odbyła się nadzwyczajna, bez najmniejszych zakłóceń. Zabawa trwała od godz. 16-tej do godz. 5.00 rano. Na zabawie było około 250 osób wliczając i strażaków.

Strażacy zachowali się tak jak jedna rodzina, bardzo grzecznie i uprzejmie, gdyby już dobrze zdyscyplinowani strażacy.

Zarząd O.S.P. w miarę możliwości prosi o podanie całej uroczystości, zachowania się strażaków do Redakcji Sztandaru Ludu.

Zarząd O.S.P. Kryłów

Zachowała się lista osób, które składały się na motopompę. Tabelę w której zapisano nazwisko i imię, oraz kwotę poprzedził tytuł: „Pamiątkowy wykaz Kumów z uroczystego poświęcenia Motopompy Strażackiej w Kryłowie.”

Józefowicz Maria - 50 zł	Parnicka Elżbieta - 60 zł
Janus Władysław - 50 zł	Górska Maria - 50 zł
Puchalski Kazimierz - 100 zł	Kłos Władysława - 50 zł
Kiełbania Janina - 100 zł	Simon Roman - 50 zł
Kołtoniuk Aniela - 100 zł	Steciuk Janina - 50 zł
Kwiatkowska Feliksa - 50 zł	Byczyńska Maria - 50 zł
Steciuk Wiktor - 50 zł	Turek Julian - 100 zł
Pempko Jan - 50 zł	Sinica Janina - 50 zł
Konował Leokadia - 50 zł	Drączkowska Anastazja - 50 zł
Martyniuk Feliks - 50 zł	Bartosiewicz Władysław - 50 zł
Stadnicki Bronisław - 50 zł	Laskowska Maria - 50 zł
Man Marcela - 50 zł	Szczucki Wiktor - 100 zł
Gruszka Janina - 50 zł	Woraczek Roman - 20 zł
Steciuk Wł. - 100 zł	Bielewicz - 50 zł
Kuropatwa K. - 100 zł	Baryluk Franciszek - 100 zł

Opracował: Henryk Żurawski

Zdj. do OSP

1. Fragment Pamiątkowego wykazu Kumów z uroczystości poświęcenia motopompy.

Kryłów 1958. Archiwum OSP Kryłów

______________________________________________________________________________


Zezwolenie Ministra Kultury i Sztuki 17.I.1967	Umowa OSP z Centralą Wynajmu Filmów
______________________________________________________________________________

Informacja o przepływie filmów	Raporty kinowe
______________________________________________________________________________

Terminarze filmowe
______________________________________________________________________________

Inwentaryzacja	Protokół z podwyżki cen biletów i faktura za bilety	Rachunek za wynajm filmów