List
Księdza Kanonika Franciszka Teodora Skórskiego
do
Anieli z Rzewuskich Chrząnowskiej ,
Dziedziczki
Dóbr Kryłowa i Kosmowa
z
31 października 1848 r.
Do
Jaśnie
Wielmożnej Anieli z Rzewuskich Chrząnowskiej Kollatorki Dziedziczki
Dóbr Kryłowa i Kosmowa łaskawej Dobrodziejki
Spodziewam
się, że JWWM Pani Dobrodziejka tego mi za złe nie poczytasz,
że jako Proboszcz z obowiązku mego stosownie do Rozporządzeń
Rządowych i Poleceń Władzy Dyecezjalnej względem przyspieszenia
koniecznej i pilnej Restaurayi Kościoła parafialnego i Probostwa w
Dobrach w Kryłowie dziedzicznych JWWM Pani Dobrodziejki, jako
Patronce kościoła parafialnego Kryłowskiego, uprzejmą prośbę
mam zaszczyt na piśmie pokornie przedstawić, z
powodów następujących:
1-sze.
Co do restauracyi kościoła parafialnego.
Jeszcze
w roku 1807 za byłego Rządu Austryackiego Państwo Kryłowa
przyjęło na siebie obowiązek reparacyi kościoła i mieszkania
proboszcza. Reskrypt Rządu Austryackiego z dnia 30 kwietnia 1807r.
Nr3008 dowodzi, z niemieckiego popolsku przetłumaczony, którego
oryginał w Aktach Kościoła Kryłowskiego znajduje się, w osnowie
następującej:
Nr
3008 Do Szanownego Xiędza Skórskiego Proboszcza Kryłowskiego.
Ponieważ
Państwo Kryłowa jako Kollator Kościoła oświadcza reparacye
tamecznego parafialnego kościoła i mieszkania proboszcza na siebie
przyjąć i z tej rachunek zdać obowiązuje się, przeto zawiadamia
się o tem Xiędza Proboszcza, aby Tenże Państwu Kryłowa pod dniem
2 Marca r.b. Nr 1537 udzielony anszlak kosztu i wykaz rozkładu
oddał, z którego Państwo również także wpływy do
tej reparacji posiłkując Państwa Szychowic i Cichoburza odbierać
i kwitować będzie.
Petrowicz
Komisarz Cyrkularny z Urzędu Cesarsko Królewsko Cyrkularnego
w Zamościu dn. 30 kwietnia 1807r.
Gołęmbieyoski
Cyrkularny Archiwista do Szanownego ks. Skórskiego Proboszcza
w
Kryłowie.
Nr3008
z Urzędu (LL)
Ale
stosownie do powyższego reskryptu Państwo Kryłowa, ani reparacyi
tej kościoła, ani Probostwa dotąd nie uskuteczniło.
Wiadomo
jest JWWM Pani Dobrodziejce, że Świętej Pamięci Szanowny Mąż
Jej, widząc kościół parafialny w Kryłowie drewniany,
dawnością czasu spruchniały i niebezpieczeństwem zagrażający
ułożył sobie projekt, nowy kościół parafialny własnym
kosztem, z pozostałych murów z kościoła poreformackiego
niedokończonego wymurować_tymczasem niespodziewana śmierć w roku
1837 nastąpiona niedozwoliła Mu najlepszych i pobożnych chęci w
zbawiennym projekcie wymurowania kościoła parafialnego do skutku
doprowadzić ani rozporządzenia ostatniej woli zostawić , którem
by był pewnie polecił, aby kościół podług Jego projektu i
planu wymurować.
Teraz
tylko JWWM Pani Dobrodziejka jako Kollatorka i Dziedziczka Dóbr
Kryłowa i Kosmowa tę wspaniałomyślną wolę nieboszczyka do
skutku z własnej chęci, za pomocą Boską łaskawie
doprowadzając...................... spróchniałego kościoła,
który kiedybądź niespodziewanie wicher obalić, lub kopułę
zupełnie spruchniałą zwalić, i czego zachowaj Boże
największe nieszczęście zrządzić może. Zatem nowy kościół
z murów pozostałego kościoła poreformackiego
niedokończonego wymurować , w tym samem miejscu, gdzie teraz
drewniany stoi: bo to jest ze wszech miar najdogodniejsze.
Podpisany
Proboszcz przekonany z przykładnej pobożności, z dobroci serca, z
wspaniałomyślności duszy JWWM Pani Dobrodziejki i Jej gorliwości
o Chwałę Pana Boga i cześć Najświętszej Maryii Panny
Loretańskiej w obrazie wielkiego ołtarza kościoła kryłowskiego,
od najdawniejszych czasów cudownemi łaskami słynącej ,
jak wizyty jeneralne biskupie kościoła kryłowskiego stwierdzają .
Że każdy bogobojny chrześcijanin z najtkliwszem uczuciem, szczerą
modlitwą i prawdziwą pokutą wznosząc swe myśli ku Jej Czci i
wiecznej chwale jako do Matki Bożej litości miłosierdzia św.,
łaskawej opieki i silnej pomocy doznają . Bezwątpienia i JWWM
Pani Dobrodziejce w dążności tej cudowna Bogarodzica pewnie
dopomoże i pobłogosławi.
Pewny
iestem, że JWWM Pani Dobrodziejka ten najważniejszy interes
kościoła kryłowskiego pod ścisłą rozwagę weźmiesz, z mocnem
zastanowieniem się, nad dzisiejszym stanem biednych i zubożałych
ziemianów parafii, czyli prócz ręcznej pomocy , na
zasadzie anszlagu i kosztorysu przez Pana Budowniczego powiatu
Hrubieszowskiego sporządzić się mających . Stosownie do
przepisów do rozkładu w pieniądzach mogą należeć? Nie
będąc w stanie uizczenia się ?
Wyznaje
szczerą prawdę, że wszyscy mieszkańce parafii kryłowskiej maią
największą nadzieję w spaniałomyślności JWWM Pani Dobrodziejki,
spodziewając się, że ich nigdy nie zasmucisz z okoliczności
nagłej i nieodzownej potrzeby restauracji Domu Bożego jako łaskawa
Patronka kościoła kryłowskiego , wszelkich usiłowań z
skwapliwością do uskutecznienia dołożysz.
2-gie.
Co do reperacyi mieszkania Proboszcza.
Kościół
parafialny kryłowski pobierając od roku 1635 do 1819 dziesięcinę
wytyczną snopową z dwóch dworskich folwarków, tj.: z
całego folwarku Kryłowskiego i z drugiego folwarku Małkowskiego z
łanu Nieleszcza zwanego , od niepamiętnych czasów do
folwarku Małkowskiego przyłączonego. Mając tedy daleko większy
dochód z pobieranej w naturze dziesięciny sam Proboszcz
swojem własnym kosztem pomieszkanie proboszcza i wszystkie
kanoniczne zabudowania plebańskie aż dotąd, przez lat czterdzieści
trzy restaurował i reparował, chociaż już od roku 1819 przez
zamianę dziesięciny znacznie ma dochód umniejszony. A oprócz
tego zostawszy Proboszczem Kryłowskim dnia 6 lutego 1805 roku na
restaurację mieszkania proboszcza i wzniesienie wszystkich
kanonicznych zabudowań zdezelowanych w Kryłowie w roku 1805 i 1807
przeszło Złotych Polskich 5000 tysięcy z własnej moiej kieszeni
wyłożyłem.
Ponieważ
przez zamianę dziesięciny wytycznej na pieniężną w roku 1819 z
Folwarku Dworskiego Kryłowskiego (jak protokół zamiany
stwierdza). Dochód probostwa Kryłowskiego znacznie
uszczuplony został, co nie jest tajną JWWM Pani Dobrodziejce, a
znaczna korzyść co rok od 1819 roku z tej zamiany dziesięciny dla
probostwa Kryłowa pozyskana oczywistym iest tego dowodem.
J
Komisyja Rządowa była wyznań religijnych i oświecenia publicznego
w reskrypcie swym zd.29 stycznia 1829 roku mówi: 5”że
przez zamianę dziesięciny wytycznej na pieniężne dochody wielu
kościołów parafialnych znacznie się uszczupliły i
mniejszemi są w istocie jak były.
Podpisany
proboszcz maiąc znacznie uszczuplony dochód przez zwyż
wspomnianą zamianę nie ma podług spisu funduszów z roku
1819 czystego dochodu rocznie złotych Polskich1800 z beneficjum
Kryłowskiego. Przeto nie jest obowiązany podług przepisów,
i nie jest w stanie z teraźniejszego szczupłego dochodu probostwa
Kryłowskiego restaurować i reparować mieszkania proboszcza i
innych zabudowań plebańskich.
3-cie.
Co do pomieszkania Xiędza Wikaryusza.
Ponieważ
Xięża Reformaci Kryłowscy z mocy fundacyi swej z dnia 10 stycznia
1757 roku byli pomocnikami proboszcza w obowiązkach parafii w
Kryłowie, dla tej przyczyny nie było potrzebne na ten czas
pomieszkanie przy kościele parafialnym dla Xiędza Wikaryusza po
supresyi oycow Reformatów Kryłowskich 1809 roku, i po
przedaniu poreformackiego klasztoru, proboszcz nie mając dla
Xsiędza Wikaryusza swego lokalu musiał mu wynajmować pomieszkanie,
a później 1836 roku przymuszony był proboszcz własnym
kosztem tymczasowe wystawić wikaryę, która nie wygodna i za
szczupła iest. Ale potrzebną będzie dla organistego, który
dotąd żadnego pomieszkanie nie ma.
Nawet
dziadek kościelny i szwajcar z postanowienia Rządu nakazany przy
kościele żadnego pomieszkanie nie maią, bo nawet szpitalu, czyli
domu schronienia w Kryłowie nie ma.
Z
tych przyczyn przymuszony jestem pokornie prosić JWWM Panią
Dobrodziejkę jako łaskawą Kollatorkę Dziedziczkę Dóbr
Kryłowa o rychłe i nieodzowne:
1-sze.
Wybudowanie nowego kościoła parafialnego ponieważ teraźniejszy
spróchniały wielkim niebezpieczeństwem grozi.
2-gie.
Reparacyę mieszkania proboszcza, bo dach który w roku 1820
podpisany proboszcz własnym kosztem gontami pokrył już zupełnie
pognił i druga połowa pomieszkania proboszcza prędkiej reperacyi
potrzebują.
3-cie.
Wybudowanie wiakryi, bo teraźniejsza niedogodna kosztem proboszcza
1836 roku tymczasowo wystawiona, dla organistego na pomieszkanie
koniecznie potrzebna iest.
Tę
pokorną prośbę po przyjacielsku przedstawiając nie mam w tym
innego widoku, przez dobra kościoła, uniknienie zagrożonej
surowości prawa odpowiedzialności i wiekiem zbliżony do grobu,
mając już 74 lat życia nie chcę dłuższą obojętnością
uciążać sumienia mego, obawiając się, ażeby broń Boże kiedy
spróchniały kościół i
nas samych nie pozabijał.
Rzetelnie
i szczerze przedmiot ten najwięcej z prawa powszechnego JWWM Panią
Dobrodziejkę interesujący , jako łaskawej i światłej Kollatorce
Dziedziczce Dóbr Kryłowa rzetelnie wyjaśniam. Będąc
pewny, że pokorną tę prośbę wysokiem światłem i sumienną
sprawiedliwością rozważywszy JWWM Pani Dobrodziejka nie odrzucisz
, ale łaskawie zaakceptujesz. Której skutkiem godne Swe i
Szanownej Familii zacne Jmie, jako miłą, świętą pamiątką i
szczodrobliwą dobroczynnością uwiecznisz. A łaskawą opieką
Cudownej Najświętszej Maryi Panny Loretańskiej Królowej
Nieba i Ziemi za wzniesienie jej Świątyni Bożej na dziękczynienie
wszechmogącemu za dobrodziejstwa, wieczne błogosławieństwo u
Pana Boga sobie i dla całego Domu zjednasz. O co do wszechmogącego
Boga z całą maią parafią nieustannie gorące modły wznosić
będziem.
To
szczerze i rzetelni wynurzaiąc mam zaszczyt zostawać na zawsze z
głębokiem uszanowaniem.
Jaśnie
Wielmożnej Pani Dobrodziejki najniższym sługą.
X.
Fr. Skórski
Proboszcz
Kryłowski.
W
Kryłowie dnia 31 października 1848 roku.
|