Ks. Eliasz Segeda

Życiorys księdza Ilii (Eliasza) Segedy przybliża nam historię prawosławnych mieszkańców nadbużnych terenów. Szczególnie dramatyczny przebieg miała pierwsza połowa XX wieku. Poczynając od bieżeństwa przez dwudziestolecie międzywojenne w czasie którego następowała tzw. repolonizacja, tragiczny okres II wojny światowej, po wysiedlenia prawosławnej ludności na Ukrainę lub na ziemie północne i zachodnie w ramach "Akcji Wisła".

Najstarszy zachowany zapis o rodzinie Segedów pochodzi z akt miasta Kryłowa z 1791 roku. Przez cały XIX wiek nazwisko Segedów pojawia się w aktach metrykalnych kryłowskich parafii.

Ilia Segeda urodził się 20.07.1895 roku w Prehoryłem w prawosławnej rodzinie Semena i Magdaleny Segedów. Matka Magdalena z domu Krawczuk pochodziła z Nowosadów (obecnie część Kryłowa). Chrztu dokonał proboszcz kryłowskiej parafii prawosławnej Piotr Wasienko. W 1915 roku prawie wszyscy prawosławni mieszkańcy Kryłowa i sąsiednich miejscowości trafili na "bieżeństwo". Ewakuowano ich w głąb Rosji. Rodzina Segedów, podobnie jak jeszcze kilka z Kryłowa, trafiła do Saratowa. Tam młody Ilia rozpoczął naukę na Wydziale Historyczno-Filozoficznym Uniwersytetu Saratow. W 1917 roku został wcielony do carskiej armii. Do Polski rodzina Segedów powróciła w 1920 roku.

Ilia studiował w Prawosławnym Seminarium Duchownym w Krzemieńcu a następnie na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Teologii Prawosławnej.

Święcenia kapłańskie przyjął 25 marca 1929 roku.

Ożenił się z Lidią Denisewicz, córką duchownego prawosławnego Ananija Denisewicza. Brat Lidii Olimpiusz też był duchownym.

Po święceniach kapłańskich, od 9.IV.1929 roku ksiądz Ilia Segeda rozpoczął posługę w parafii prawosławnej w Ślipczu. 30.VI.1930 roku zostaje przeniesiony do pracy w parafii w Czerniczynie. W 1937 roku krótko pracuje w parafii Szlatyń a następnie kilka lat w parafii Grodysławice. W 1942 roku zostaje dziekanem dekanatu tomaszowskiego. Od 12.11.1943 roku pełni obowiązki duszpasterskie w parafii Kryłów, a w 1944 roku zostaje proboszczem parafii Prehoryłe. W Prehoryłem nie pracuje długo. Czasy są już tak niespokojne, że w obawie o życie swoje i rodziny zmuszony jest wyjechać do Hrubieszowa.

Od 7 czerwca 1944 roku do 1945 roku pełni posługę kapłańską w Orani, niedaleko Włodzimierza Wołyńskiego.

22 maja 1945 roku rodzina Segedów zostaje wysiedlona na Ukrainę.

Osiedlają się w miejscowości Lotnicze koło Włodzimierza Wołyńskiego.

Ksiądz Ilia Segeda nie może pracować jako duchowny. Jego szwagier ksiądz Olimpiusz Denisewicz z żoną i córką zostają zesłani na 10 lat do Kazachstanu.

Ilia Segeda zatrudnia się w pobliskiej cegielni, gdzie pełni funkcje kierownicze.

Po ośmiu latach ma możliwość pracy duszpasterskiej. Wyjeżdża wtedy do Meżowa w Dniepropietrowskim obwodzie. Od 25.03.1953 roku pełni posługę w cerkwiach rejonu meżowickiego. Najpierw we wsi Starosielsk, póżniej Władimirowka., następnie od 1955 roku we wsi Grigorowka.

W 1956 roku na dwa lata wyjeżdża do parafii w Krzywym Rogu. Od 1958 pracuje na powrót w rejonie Meżowa we wsi Nowopawłowka.

Ksiądz Ilia Segeda do końca życia pozostał w Meżowej.

Zmarł 12 czerwca 1972 roku i został pochowany na miejscowym cmentarzu.

Ksiądz Olimpiusz Denisewicz po zesłaniu osiedlił się również w Meżowej i miał stały kontakt z księdzem Ilią.

Rodzina księdza Ilii Segedy.

Ilia (Eliasz) Segeda zawarł związek małżeński z Lidią Denisewicz, córką księdza Ananija Denisewicza. Mieli czworo dzieci:

Tatiana urodzona w 1930 roku, Konstanty ur. w 1931 roku, Anatolij ur. w 1935 roku, Iłarion ur. w 1943 roku. Żona Lidia zmarła 9.V. 1945 roku.

Ksiądz Ilia osiedlając się w Lotniczach miał na utrzymaniu małoletnie dzieci.

Najstarsza córka Tatiana wyszła za mąż w 1948 roku. W 1949 urodziła córkę. W 1952 przeniosła się z rodziną do nowopowstałego miasta Nowowołyńsk, gdzie spędziła resztę życia. Cały czas pamiętała, że w dzielnicy Nowowołyńska stoi cerkiew przeniesiona z Kryłowa w 1913 roku. Uważała ją za swoją cerkiew. Miała stały kontach z duchownym z tej parafii. Całą wiedzę o rodzinie, cerkwi, rodzinnym Kryłowie przekazała swojemu wnukowi Andrzejowi Kostiukowi.

Syn Konstanty dobrze zapowiadał się jako przyszły duchowny. Jednak ówczesna polityka państwa nie dała mu takiej możliwości. Początkowo zamieszkał w Nowowołyńsku, gdzie pracował w administracji kopalni a następnie przeprowadził się do Kijowa.

Kolejny syn Anatolij w dzieciństwie miał wypadek i był kaleką. Ksiądz Ilia ściągnął go do siebie do Możowej i opiekował się nim.

Najmłodszy syn Iłarion mieszkał z ojcem w Możowej a później przeprowadził się do Kijowa.

Andrzej Kostiuk, prawnuk księdza Ilii a wnuk Tatiany urodził się i mieszka w Nowowołyńsku, studiował na UMCS w Lublinie i tu pracuje. Od młodych lat pogłębiał wiedzę o Kryłowie, miejscu swoich przodków. W kryłowskiej cerkwi w Nowowołyńsku brał ślub. Ochrzcił w niej dwoje swoich dzieci. Gromadzi wszelkie informacje związane z rodziną Segedów i Denisewiczów. Utrzymuje z nimi ścisły kontakt. Często bywa w Kryłowie, odwiedzając cmentarz, na którym znajduje się rodzinny grobowiec Segedów.

Ilia Segeda w mundurze carskiej armii	Rodzina Segedów. Semen, Magdalena, Ilia, Hryścia, Zina, Tatiana i Feuronia? Początek lat dwudziestych XX wieku	Ksiądz Ilia Segeda z córką Tatianą	Ksiądz Ilia Segeda z rodziną. Siedzą na rękach u Eliasza Konstanty u żony Anatoli. Z tyłu stoi Tatiana	Zdjęcie wykonane w miejscowości Meżowa. Z tyłu stoją Konstanty Segeda, Olimpiusz Denisewicz, Ilarion najmłodszy syn, Ilia Segeda
Ksiądz Ilia Segeda w Meżowej	Ksiądz Ananij Denisewicz, teść księdza Ilii	Akademicki dowód osobisty Eliasza Segedy	Indeks Eliasza Segedy	Dowód osobisty Eliasza Segedy
Zachowane obrazy po księdzu Ilii Segedzie

Dziękuję Panu Andrzejowi Kostiukowi za materiały dokumentujące życie księdza Ilii Segedy.

Opracował: Henryk Żurawski