Gmina Kryłów

    Gmina Kryłów funkcjonowała w latach 1867-1954. Obejmowała wioski wokół Kryłowa. Po utracie praw miejskich przez Kryłów w 1869 roku został on włączony w jej skład. Siedziba gminy mieściła się początkowo w miejscowości Prehoryłe na wysokości cmentarza. Później przeniesiono siedzibę do Kryłowa. Po II wojnie światowej był to budynek dawnej plebanii prawosławnej tzw. popówki. W 1943 r. w skład gminy wchodziły: Kosmów, Kosmów kol., Kryłów, Kryłów kol., Łasków, Łasków kol., Małków, Małków kol., Prehoryłe, Smoligów, Szychowice.

Dane o działalności gminy możemy znaleźć:

1. Biblioteka Carskiego Sioła w Petersburgu.

Tam przechowywane są "Pamiatnyje Kniżki" z lat 1870-1914. Znajdziemy tam dane o władzach gminy, opiece medycznej, oświacie w Kryłowie tamtych lat.


2. Archiwum Państwowe w Lublinie, Oddział w Chełmie.

Przechowywane są tam dokumenty gminne z lat 1944-1954.

Można wyszczególnić działy:

- Ogólno-Organizacyjny z lat 1947-1954

- Finansowo-Budżetowy z lat 1945-1954

- Gospodarki Gminnej z lat 1945, 1947-1954

- Administracji Społecznej z lat 1944, 1950-1954

- Administracyjny (sprawy poruczone) z lat 1948-1954


3. Dokumenty odkryte na strychu budynku dawnej gminy podczas remontu kilka lat temu.

Dokumenty to tzw. luzy, nie są uporządkowane ani skatalogowane. służyły jako ocieplenie strychu. Można wśród nich znaleźć prawdziwe perełki. Niżej przedstawimy kilkanaście z nich. Kolejne będziemy zamieszczać sukcesywnie.


1. Strona tytułowa księgi podatkowej kol. konarów. Rok 1942:

2. Strona z księgi podatkowej Kryłowa. Rok 1942:

3.Księga ewidencji koni dla celów wojskowych. Rok 1945:

4.Strona z księgi ewidencji koni. Gmina Kryłów. Gromada Małków. Rok 1945:

5. Strona ze spisu ludności ukraińskiej przeznaczonej do deportacji. Rok 1945 (1944?):

6. Strona z wykazu pozostawionej ziemi przez wysiedlonych Ukraińców. Rok 1948:

7. Tymczasowe zaświadczenie tożsamości. Rok 1946:

8. Zawiadomienie o zameldowaniu w Gminie Oleśnica ( koło Wrocławia) rodziny Łójów, wysiedlonych w ramach Akcji Wisła. 1950 r.:

9. Wykaz pracowników młyna w Kryłowie i członków ich rodzin. Rok 1946:

10. Dziennik obecności pracowników Urzędu Gminy w Kryłowie. Rok 1951:

11. Rozdzielnik trutki na szczury dla poszczególnych gromad w Gminie Kryłów. Rok 1953:


(Przygotował H. Żurawski)