Z m³ynarstwa w Kry³owie. Odnalezione zdjêcie.


    M³ynarstwo w Kry³owie ma kilkusetletni¹ tradycjê. Jednym z m³ynów by³ obiekt umiejscowiony nad Bugiem, nieopodal pa³acu, przy drodze do Go³êbia (Ho³ubia). Odnalezione ostatnio zdjêcie z 1917 roku zachêca do przybli¿enia jego historii.

M³yn widoczny jest na austriackiej mapie von Miega z 1784 roku. Szczegó³owo opisany w inwentarzu z 1837 roku. W aktach notariusza Celejowskiego z lat trzydziestych XIX wieku wystêpuj¹ sprawy miêdzy w³aœcicielk¹ Kry³owa Chrz¹nowsk¹ a dzier¿awc¹ m³yna Brandem, kry³owskim ¯ydem. Ów Brand nie wywi¹zywa³ siê z umowy, twierdz¹c, ¿e m³yn nie przynosi dochodu.

W 1936 roku budynek dawnego m³yna naby³ Pan Józef Roso³owski.

W drugiej po³owie XX wieku prof. Wiktor Zin ze studentami Politechniki Krakowskiej inwentaryzowa³ ten obiekt, ze wzglêdu na jego wyj¹tkowoœæ.


Fragment inwentarza z 1837 roku:

M³yn wodny, p³ywak zwany na rzece Bugu, na promie z tarcic w s³upy zabudowany, gontami kryty, mai¹cy d³ugoœci ³okci dwadzieœcia dwa, szerokoœci ³okci dwanaœcie, wysokoœci od dna promu ³okci szeœæ, na dwa ko³a, na zawadzce wsparte, miel¹cy, wchodzi siê do niego drzwiami na zawiasach ¿elaznych z wrzeci¹¿em, haczykiem i szkoblami, w œrodku pod³oga z tarcic nad promem na belkach u³o¿ona, pudów dwa, na których kamieni z koszami trzy - dwa ko³a palczaste cywiowe i ko³o ma³e ieden kamieñ obracai¹ce - drzwi na zawiasach ¿elaznych do zawadki wychodz¹cych dwoie.

Przy tem m³ynie cha³upka drewniana w s³upy zabudowana, pruskim murem opatrzona, gontami kryta, z kominem murowanym na dach wyprowadzonym, stara zdezelowana, w którey iedna izba i komórka.”


Inny opis znajdujemy w Hipotece Dóbr Kry³ów.

Jedn¹ z ostatnich sprzedawanych dzia³ek w dobrach kry³owskich by³ plac

z budynkiem „dawnego m³yna” nad Bugiem. Nabywc¹ by³ pan Józef Roso³owski.

W zachowanej umowie kupna - sprzeda¿y czytamy:

„W dniu 30 czerwca 1936 roku w Kry³owie, pomiêdzy in¿. Mieczys³awem Ustaszewskim, dzia³aj¹cym w imieniu i na rzecz Romana Horodyskiego, W³adys³awa Horodyskiego i Teresy Szaszkiewiczowej na zasadzie ich plenipotencji, zeznanej przed Notariuszem K.Grymiñskim w Warszawie dnia 12 lipca 1929 roku.....z jednej strony a Józefem Roso³owskim, zamieszka³ym w Pukarzowie, gm Rachanie, pow. tomaszowskiego, z drugiej strony - zawarta zosta³a umowa przyrzeczenia kupna-sprzeda¿y treœci nastêpuj¹cej:

1/ in¿. Mieczys³aw Ustaszewski imieniem swych mocodawców przyrzeka sprzedaæ Józefowi Roso³owskiemu z maj¹tku Kry³ów, a mianowicie z dzia³ki Nr.1-wg planu sporz¹dzonego przez mierniczego przysiêg³ego O. Dengla w 1925 roku, - plac o powierzchni oko³o 150 /sto piêædziesi¹t/ metrów kwadratowych, znajduj¹cy siê pod budynkiem, „M³ynem” zwanym, przy drodze z Prehory³ego /i Ho³ubia/ do Kry³owa, i maj¹cy wymiary: ok. 16m /szesnaœcie metrów/ d³ugoœci na 9,4m /dziewiêæ i cztery metra/ szerokoœci - w prostok¹cie....... 2/ cena kupna-sprzeda¿y wy¿ej opisanego placu o pow. ok. 150 metr. kwadr. pomiêdzy stronami umówiona i ustalona zosta³a na z³ 200 /dwieœcie z³otych/........

15/ sprzedaj¹cy, in¿. Mieczys³aw Ustaszewski, oœwiadcza, ¿e znajduj¹cy siê na omawianym placu dom mieszkalny, drewniany, na murowanych piwnicach-komórkach, z sionk¹, wszystko w stanie u¿ytkowym i prawnym, w jakim jest obecnie, stanowi w³asnoœæ Józefa Roso³owskiego na skutek nabycia tego domu od sprzedaj¹cego za sumê z³otych 300.-/trzysta/ z zastrze¿eniami, które nabywca do wiadomoœci przyj¹³ i wykonaæ œciœle zobowi¹zuje siê, a mianowicie, ¿e:

a/ w domu tym nie mo¿e byæ urz¹dzony ¿aden zak³ad przemys³owo - fabryczny,

b/ ¿e dom ten nie mo¿e byæ przez nabywcê nikomu - bez specjalnej zgody ze strony sprzedaj¹cego odst¹piony lub sprzedany na rozbiórkê.....”

Przygotowa³ Henryk ¯urawski